Masz pewność, że Twoje dane personalne są właściwie zabezpieczone? W ostatnich latach coraz częściej dochodzi do wyłudzeń skutkujących np. zaciągnięciem zobowiązań finansowych przez oszustów na niewinne osoby. W tym artykule dowiesz się jak skutecznie chronić swój nr PESEL oraz czym grozi jego niezastrzeżenie w państwowym rejestrze.
Na czym polega zastrzeżenie numeru PESEL?
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL to usługa dostępna dla osób, które ukończyły 18 lat. Wynika ona z Ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamość. Zgodnie z obowiązującym prawem od 1 czerwca 2024 roku wszystkie instytucje finansowe, takie jak banki, parabanki czy kancelarie notarialne mają obowiązek weryfikowania rejestru PESEL przed udzieleniem kredytu, pożyczki finansowej czy podpisaniem aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości. Właścicielem takiego rejestru jest Ministerstwo Cyfryzacji.
Czym grozi brak zastrzeżenia numeru PESEL?
Obecnie, zwłaszcza w obliczu dynamicznego rozwoju technologii bazujących na sztucznej inteligencji (AI), kradzież danych i tożsamości staje się coraz powszechniejszym problemem. Brak zastrzeżenie numeru PESEL niesie za sobą poważne ryzyko, ponieważ hackerzy i oszuści mogą wykorzystać Twoje dane personalne do:
- Zaciągnięcia kredytu albo pożyczki.
- Podpisania umowy abonamentowej.
- Przeprowadzenia oszustw podatkowych.
- Zarządzania nieruchomościami w Twoim imieniu.
Wykorzystanie Twoich danych, w tym numeru PESEL, może posłużyć np. do wyłudzeń związanych z deklaracjami podatkowymi, zaciągnięcia szybkiej pożyczki, naliczania opłat za telefon lub inne media, a nawet podpisania aktu notarialnego przez osobę podszywającą się pod właściciela. Ponieważ wszystko odbywa się w Twoim imieniu, grożą Ci dotkliwe konsekwencje finansowe i prawne, skutkujące koniecznością udowadniania swojej niewinności. Taki proces często okazuje się długi, trudny i kosztowny, nie wspominając już o ogromnym stresie, który mu towarzyszy.
Jak zastrzec swój numer PESEL?
Numer PESEL można zastrzec na dwa sposoby:
- W serwisie mObywatel (aplikacja lub na stronie gov.pl).
- W urzędzie gminy.
Zastrzeżenie numeru PESEL przez aplikację mObywatel lub serwis Rzeczypospolitej Polskiej
To najszybsza i najwygodniejsza metoda dla osób posiadających Profil Zaufany, obejmująca trzy proste kroki:
- Zaloguj się do aplikacji mObywatel na swoim smartfonie.
- Wybierz opcję „Zastrzeż PESEL”.
- Postępuj zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie. Proces ten zajmuje kilka minut, a zastrzeżenie staje się aktywne niemal natychmiast.
Zastrzeżenie numeru PESEL w urzędzie
Jeśli preferujesz tradycyjne metody zastrzeżenia numeru PESEL, możesz to zrobić w dowolnym urzędzie gminy. Musisz wówczas:
- Złożyć wniosek o zastrzeżenie PESEL, dostępny w urzędzie lub na stronie internetowej Ministerstwa Cyfryzacji.
- Okazać dokument tożsamości w celu weryfikacji danych.
- Poczekać na potwierdzenie dokonania zastrzeżenia.
Taki proces trwa dłużej, niż wpisanie numeru danych do rejestru PESEL online. Warto wiedzieć, że w urzędzie gminy możesz także zastrzec PESEL innej osoby, o ile jesteś jej pełnomocnikiem, opiekunem prawnym albo kuratorem.
Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Tak, a procedura ta jest równie prosta, co zastrzeżenie. W aplikacji mObywatel lub na koncie w serwisie gov.pl wystarczy wybrać opcję „Cofnij zastrzeżenie PESEL”. W urzędzie gminy należy natomiast złożyć odpowiedni wniosek, a cofnięcie nastąpi od razu po rozpatrzeniu wniosku. Cofnięcie zastrzeżenia PESEL może mieć charakter czasowy lub bezterminowy.
Jak sprawdzić, czy mój numer PESEL jest zastrzeżony?
Sprawdzenia statusu zastrzeżenia numeru PESEL możesz dokonać na trzy sposoby:
- Poprzez aplikację mObywatel lub serwis gov.pl: otwórz aplikację lub zaloguj się na swoje konto, wybierz zakładkę „PESEL” i sprawdź status zastrzeżenia.
- Kontaktując się z urzędem gminy: udaj się do placówki, gdzie na podstawie dowodu tożsamości otrzymasz informację o statusie swojego numeru PESEL.
Wysyłając zapytanie do Ministerstwa Cyfryzacji: możesz wystosować pisemne zapytanie do Ministerstwa Cyfryzacji, jednak pamiętaj, że jest to opcja najdłuższa, zwłaszcza w porównaniu z metodą elektronicznej weryfikacji.